Língua valenciana

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.
Valenciano

Valencià

Falado(a) em: Espanha (Comunidade Autônoma de Valência e Múrcia (região de El Carxe))
Região: Europa
Total de falantes: 2.4 milhões (2004)[1]
Posição: 889.118.882 (conjunto Catalão-Valenciano) [2]
Família: Indo-Europeu
 Itálico
  Românico
   Italo-Ocidental
    Galo-Ibérico
     Galo-Românico
      Occitano-Românico[3]
       Catalão-Valenciano
        Valenciano
Estatuto oficial
Língua oficial de: Cooficial em Comunidade Autônoma de Valência
Regulado por: Academia Valenciana da Língua[4][5]
Códigos de língua
ISO 639-1: ca-valencia
ISO 639-2: cat
ISO 639-3: cat
Distribução geográfica do valenciano
ISO 639-6: vlca

O valenciano ou[6] língua valenciana[7] (valencià ou llengua valenciana em valenciano) é usado na Comunidade Valenciana. É considerada como língua própria segundo o seu estatuto de autonomia, no qual é estabelecida, como instituição normativa, a Academia Valenciana da Língua.[8]

O valenciano, que constitui uma das principais variantes dialetais do catalã com o catalão central e o balear, não pode ser considerado um dialeto enquadrado dentro das fronteiras da Comunidade Valenciana, mas parte do bloco ou dialeto ocidental da língua catalã.[9][10] O fato de os dialetos da língua catalã formarem um continuum dialetal —pelo menos na sua zona não insular— i.[11]

Polêmica sobre a sua catalogação como língua ou dialeto[editar | editar código-fonte]

Historicamente ocorreram conflitos tanto sobre a denominação de "valenciano" como sobre a catalogação deste como língua ou dialeto, estas discussões são consideradas encerradas em parte por diferentes sentenças do Tribunal Superior de Justiça da Comunidade Valenciana[12][13] assim como da Acadèmia Valenciana de la Llengua, que reconhecem a unidade da língua.[14]

É um facto que na Espanha há duas denominações igualmente legais para designar esta língua: a de valenciano, estabelecida no Estatuto de Autonomia da Comunidade Valenciana, e a de catalão, reconhecida nos Estatutos de Autonomia da Catalunha e das Ilhas Baleares, e avalizada pelo ordenamento jurídico espanhol e a jurisprudência.

Distribuição geográfica[editar | editar código-fonte]

Muitas vezes considerada um sinónimo da língua catalã, a língua valenciana é compartilhada pelos habitantes da Comunidade Valenciana, Catalunha, Ilhas Baleares, Andorra, Rossilhão, Faixa de Aragão, El Carche (Múrcia) e da cidade de Algueiro, na ilha da Sardenha.

Na Comunidade Valenciana é reconhecida uma divisão territorial oficial entre duas línguas, a valenciana e o castelhano. Essa divisão é definida pela Lei de Utilização e Ensino de Valenciano. A zona valenciana são os municípios situados geograficamente no norte, no litoral da Comunidade e na área montanhosa da província de Alicante, abrangendo aproximadamente 75% do território e 87% da população.

Portanto, o seu domínio linguístico abrange as regiões litorais, a planície central e as áreas montanhosas do sul. Atualmente, nas grandes capitais historicamente com falantes de valenciano (e em qualquer parte do território espanhol, mas de forma não tão visível) a presença da língua está em decadência, devido ao crescimento da importância do castelhano. Contudo, em termos gerais, ocorreu uma notável recuperação passando de 4% de valencianos alfabetizados em 1982 para 85% em 2001.

Variações do valenciano[editar | editar código-fonte]

Variações dialectais do valenciano.
  • Valenciano de transição ou tortosí
  • Castellonenc
  • Valenciano central ou apitxat
  • Valenciano do Sul
  • Alacantí

Bibliografia[editar | editar código-fonte]

  • COLOMINA CASTANYER, Jordi, (1995). Els valencians i la llengua normativa. Textos universitaris. Alacant: Institut de Cultura "Juan Gil-Albert". ISBN 978-84-7784-178-4.
  • Fuster, Joan (abril de 1979). Nosaltres, els valencians (em catalão). Barcelona: edicions 62. ISBN 8429712941 
  • CULLA HERNANDEZ, Joan Ignaci e PUERTO FERRE, Teresa (2007). Cronología Histórica de la Lengua Valenciana. Deputação de Valência. [S.l.]: Valencia. ISBN 978-84-7795-470-5 
  • SANCHIS GUARNER, Manuel (1934, 1967). La llengua dels valencians. Ed. 3i4, Valência 2005. ISBN 978-84-7502-082-2.
  • SANCHIS GUARNER, Manuel (1963). Els valencians i la llengua autóctona durant els segles XVI, XVII i XVIII. Institució Alfons el Magnànim. Valência. ISBN 978-84-370-5334-9.
  • SALVADOR GIMENO, Carles (1951). Gramàtica valenciana. Associació Cultural El Rat Penat. Valência. 1995. ISBN 978-84-85211-71-5.
  • VALOR VIVES, Enric (1973). Curso medio de gramática catalana, referida especialmente al País Valenciano. Edições Grog, Valência, 1999. ISBN 978-84-85050-10-9.

Referências

  1. Luján, Míriam; Martínez, Carlos D.; Alabau, Vicente. Evaluation of several Maximum Likelihood Linear Regression variants for language adaptation (PDF). Proceedings of the Sixth International Conference on Language Resources and Evaluation, LREC 2008. 860 páginas. the total number of people who speak Catalan is 7,200,000, (...). The Valencian dialect is spoken by 27% of all Catalan speakers.  citing Vilajoana, Jordi, and Damià Pons. 2001. Catalan, Language of Europe. Generalitat de Catalunya, Department de Cultura. Govern de les Illes Balears, Conselleria d’Educació i Cultura.
  2. Generalitat de Catalunya, 2009. Mapa i dades generals. Arquivado em 5 de fevereiro de 2012, no Wayback Machine. Acesso em 2 de agosto de 2010.
  3. BEC Pierre, Manuel pratique d’occitan moderne, coll. Connaissance des langues, Paris
  4. Congreso de los Diputados (25 de abril de 2006). «Título I. La Comunitat Valenciana» (html). Estatuto de Autonomía de la Comunitat Valenciana. Consultado em 6 de outubro de 2019 
  5. Congreso de los Diputados (25 de abril de 2006). «Capítulo VI. De las otras Instituciones de La Generalitat» (html). Estatuto de Autonomía de la Comunitat Valenciana. Consultado em 6 de outubro de 2019 
  6. Acadèmia Valenciana de la Llengua, ed. (2005). «Acord de l'Acadèmia Valenciana de la Llengua (AVL), adoptat en la reunió plenària del 9 de febrer del 2005, pel qual s'aprova el dictamen sobre els principis i criteris per a la defensa de la denominació i l'entitat del valencià» (PDF) (em valenciano). Valência. Arquivado do original (PDF) em 17 de dezembro de 2008 
  7. Ambos os termos estão documentados desde o século XIV, constatando-se o seu uso habitual em múltiplas obras e documentos (Fuster, Joan (1962): Nosotros, los valencianos.
  8. «LEI ORGÁNICA 5/1982, DE 1 DE JULHO, DE ESTATUTO DE AUTONOMÍA DA COMUNIDADE VALENCIANA [DOGV núm. 74, de 15 de julho]». Consultado em 29 de agosto de 2010. Arquivado do original em 6 de julho de 2007 
  9. Institut d'Estudis Catalãos (ed.). «Valencià». Diccionari de la llengua catalana (em catalão) 
  10. As falas catalãs
  11. Mapas linguísticos do tortosi
  12. Sentença da AVL sobre a unidade da língua.
  13. Sentença do TSJCV em favor da titulação de Filologia Catalana na Comunidade Valenciana
  14. Sentença da AVL sobre a unidade da língua.
  • Este artigo foi inicialmente traduzido, total ou parcialmente, do artigo da Wikipédia em castelhano cujo título é «Valenciano».

Ligações externas[editar | editar código-fonte]

Wikiquote
Wikiquote
O Wikiquote possui citações de ou sobre: Língua valenciana
Commons
Commons
O Commons possui imagens e outros ficheiros sobre Língua valenciana