Erromintxela

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.
Erromintxela
Falado(a) em: Espanha
 França
Região: País Basco
Total de falantes: 500 a 1 mil (1997)[1]
Família: Mista
 Erromintxela
Códigos de língua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---
ISO 639-3: emx
Localização das províncias bascas na Espanha e França

Erromintxela é a língua distintiva de um grupo de Ciganos que vivem no País Basco Às vezes é chamado de BascoCaló[2] ou Errumantxela[3] em inglês; caló vasco, romaní vasco, ou errominchela em espanhol; e euskado-rromani[4] or euskado-romani[5] em francês. Embora relatos detalhados sobre a língua datem do final do século XIX, a pesquisa linguística começou apenas na década de 1990.

Os Erromintxela são descendentes de uma onda de Romanis Kalderash do século XV que entrou no País Basco pela França.[6] Tanto étnica quanto linguisticamente, eles são distintos dos Caló de língua Romani e dos Romani Cascarots do País Basco francês. Erromintxela é uma língua mista (referida como Para-Romani na línguística[3]), derivando a maior parte de seu vocabulário do Romani Kalderash, mas usando gramática Basca, semelhante à forma como a língua angloromani dos Romanis na Inglaterra mistura o vocabulário romani e gramática inglesa. O desenvolvimento da língua mista foi facilitado pela integração incomumente profunda do povo erromintxela na sociedade basca e o bilinguismo resultante no basco. A língua está em declínio; a maioria dos talvez 1000 falantes restantes vivem na costa de Labourd e nas regiões montanhosas de Soule, Navarra, Gipuzkoa e Biscaia.[7]

Fonologia[editar | editar código-fonte]

De acordo com a descrição de Baudrimont de 1862[8] e fontes modernas do sul, Erromintxela parece ter, no máximo, o sistema de som abaixo. Os falantes do sul parecem não ter a vogal arredondada /y/ ou a consoante /θ/, em linha com as diferenças norte-sul no basco, e não está claro se a distinção do norte entre /ɡ/ e /ɣ/ também existe no sul.

Fonemas Consoante do Erromintxela
Labial Coronal Dorsal Glotal
Bilabial Labio-
dental

Dental
Lamino-
dental
Apical-
alveolar
Pós-
alveolar
Palatal Velar
Oclusiva m
/m/
n
/n/
ñ
/ɲ/
Plosiva p
/p/
b
/b/
t
/t/
d
/d/
k
/k/
g
/ɡ/
Africada tz
/ts̻/
ts
/ts̺/
tx
/tʃ/
Fricativa f
/f/

/θ/
z
/s̻/
s
/s̺/
x
/ʃ/
j
/x/

/ɣ/
h
/h/
Lateral l
/l/
ll
/ʎ/
Rótica Vibrante 1 rr
/r/
Vibrante 2 r
/ɾ/
  Anterior Posterior
não arredondada arredondada
Fechada i
/i/
ü
(/y/)
u
/u/
Meio-Fechada e
/e/
  o
/o/
Aberta a
/a/

Baudrimont usa um sistema semifonético com as seguintes convenções divergentes:

Baudrimont u Ou (ligadura ȣ) y Δ Γ χ sh tsh z
IPA /y/ /u/ /j/ /θ/ /ɣ/ /x/ /ʃ/ /tʃ/ /z/

Amostra de texto[editar | editar código-fonte]

Hiretzat goli kherautzen dinat

erromeetako gazin mindroa

ene muirako mandro londoa mol loloena ene khertsiman.

Hire dui ankhai baro, koloek

pekhautzen nina kamatze-jakaz

phiria hautsiz erromenitzat

letu hindudan latziaz geroz.[9]

Referências

  1. Argüello, Xabier Ijito euskaldunen arrastoan El País (2008)
  2. Ethnologue Languages of Spain Retrieved 3 July 2009.
  3. a b Matras, Y. A Linguistic Introduction Cambridge University Press (2002) ISBN 0-521-63165-3
  4. Langues d'Europe et de la Méditerranée (LEM) La langue rromani en Europe Retrieved 3 July 2009.
  5. Lougarot, Nicole Bohémiens Gatuzain Argitaletxea: 2009 ISBN 2-913842-50-X
  6. Brea, Unai Hiretzat goli kherautzen dinat, erromeetako gazi mindroa Argia, San Sebastián (03-2008)
  7. Agirrezabal, Lore Erromintxela, euskal ijitoen hizkera Argia, San Sebastián (09-2003)
  8. Baudrimont, A. (1862) Vocabulaire de la langue des Bohémiens habitant les pays basques français Academie Impériale des Sciences, Bordeaux
  9. Andima-armiarma

Ligações externas[editar | editar código-fonte]