Dialeto são-marinhense

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.
(Redirecionado de Sammarinese)
São-marinhense

Sanmarinêṡ, Sammarinoiṡ, Sammarinese

Falado(a) em:  San Marino
Total de falantes: 27 730
Família: Indo-europeia
Itálica
Românica
Ítalo-ocidental
Românica ocidental
Galo-ibérica
Galo-românica
Galo-itálica
Romanhol
São-marinhense
Códigos de língua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: roa
Mapa da difusão da língua emiliano-romanhola: o emiliano está representado nas áreas em rosa claro e o romanhol está representado nas áreas em rosa escuro, enquanto que nas áreas em rosa branco estão representados os dialetos de transição entre o emiliano e outras línguas locais próximas.

O são-marinhense, também conhecido como samarinês, são-marinense e san-marinense, é um dialeto da língua romanhola falado por 83% da população da Sereníssima República de São Marinho.[1] É considerado um dialeto intermediário entre os de Rimini, Valmarecchia e Urbino.[2][3][4]

O dialeto de Serravalle é muito semelhante ao de Rimini, ao contrário dos dialetos de São Marinho. Os principais escritores de são-marinhense foram Pietro Rossi no século XIX, e Nino Lombardi, Marino Rossi e Giuseppe Macina.

Nome dos municípios em são-marinhense[editar | editar código-fonte]

Exemplos[editar | editar código-fonte]

  • Fui buscar um par de sapatos na Dogana: so andeda a to un per ad scherpi ma la Dughena / a so andè a tò un pera ad scherpi ma la Dughena
  • O que está a fazer?: cus chet fè?, cust fè?, cus èll che t'fè?
  • Venha cá: vin a che, vin i che
  • Até logo: ac videm più tèrd, a s videm pio terd
  • Não faça isso: nu fa csé, nu fa i sé
  • Vou dormir: a vag a durmì
  • Eu moro em São Marinho: a stag a San Maroin
  • Não pode fazer nada: tu n si bun da fè gnint, tun sè fè gnint
  • Nem sempre pode fazer o que quiser: tu n pù fe sempri cum cut per ma té, t'u n pò fè sempri cum ch'u t pèr ma te
  • Eu posso: i a pòs, ji a poss
  • Repara bem: guèrda bèin, guerda ben
  • Não percebe: tu n capés, tu n capéss
«Sa l'eria tevda ch'porta inscìm l'avril, us ved al pavaiòli a svulazé, che in gir ti chemp al va cumé a purté, l'augùrie più gradid e più gentil.» (em são-marinhense)
«Com o ar quente que une abril, pode observar-se as borboletas a esvoaçarem nos campos, como se estivessem a carregar os desejos mais acolhidos e gentis.» (em português)
— Nino Lombardi, Giurnéda d'avril - Giornata d'aprile - Dias de abril
Una nuvela del Bucasc

Donca a degh che a' temp d'e prim re 'd Cipre, dop fat la conquesta dla Tera Sänta da Gotifred 'd Buglion, è sucess ch'una gentildona 'd Guascogna l'andò a m'e Sepolcre in pelegrinagg, e a t'e turnä, ariväda ch'la fu a Cipre, la fu vilanament ultragiäda da di omne sceleräd. Lia, dulendsne 'd 'sta cosa, disperäda, la pensò d'andä a ricora da 'e re; ma u 'j fu det da qualch d'un ch'la perdria la fadiga, perché lù l'era d'una vita acsè sgraziäda, e tänt da poch, che non sol u 'n puniva con giustizia gl'ingiuri fati am i ältr, ma änzie e sustneva da vigliach tuta cla gran massa ch'i 'j ne feva m'a lù: tänt che chiunque l'avess avud con lù dla stezza, u 's sfugäva con fäj del bujarii e del birichinädi. La dona, sentend 'sta cosa, disperand d'otnè vendeta, per consuläss un poch de su disgust, la 's mis in testa 'd vlè stuzzigä la cujonagin 'd ché re; e, andäda da lù piangend, la 'j dess: "'E mi signor, i an vengh da té per dmandä vendeta dl'ingiuria ch'm'è städ fata ma, per mi sodisfazion, at pregh che 't m'insegna com t'fè a sufrì tut cl'ingiuri ch'a so ch'u 't ven fat, perché i a possa da té imparä a supurtä la mia con pazienza, e u 'l sa 'e Signor se i al psess fä, che volontier at la regalaria, perché a vegh t'hè 'e cor bon da suportäli"
'E re, städ fin da ché mument gnurgnon e pigre, com ch'u 's fuss proprie svigiäd alora, cmenzand con vendicä ben ben l'ingiuria fata am 'sta dona, el dventò un persecutor acanid 'd tut quii che da ché mument in pò i avess cumess qualcosa contra l'unor dla su curona.
[5]

Referências

  1. «Dialect: Sammarinese». Glottolog (em inglês). Lípsia: Instituto Max Planck de Antropologia Evolutiva. Consultado em 3 de janeiro de 2022 
  2. «Saint-Marin». L'aménagement linguistique dans le monde (em francês). Consultado em 2 de janeiro de 2022. Cópia arquivada em 7 de junho de 2011 
  3. RID: Rivista italiana di dialettologia, Scuola, società, territorio (em italiano) 1 ed. Bolonha: Cooperativa libraria universitaria. 1987. p. 405 
  4. Atti e memorie della Regia deputazione di storia patria per le provincie di Romagna (em italiano). Bolonha: Deputazione di Storia Patria per le Provincie di Romagna. 1886. p. 418. ISSN 0393-7240 
  5. Papanti, Giovanni (1875). I parlari italiani in Certaldo alla festa del v centenario di Messer Giovanni Boccacci ; omaggio di Giovanni Papanti (em italiano). Liorne: Tipi di F. Vigo. p. 626-627 

Bibliografia[editar | editar código-fonte]

Ícone de esboço Este artigo sobre linguística ou um linguista é um esboço. Você pode ajudar a Wikipédia expandindo-o.